Hidrolik Presler
HİDROLİK PRESLER:Hidrolik presler yağ basıncı ile çalışan preslerdir. Mekanik preslerde
olduğu gibi tek tesirli, çift tesirli olabilirler. Veya gövde yapılarına
göre açık gövdeli veya kapalı gövdeli (düz kenarlı) olabilirler.
Çalışma Sistemi:
Elektrik motorundaki elektrik enerjisi ile yağ basmaya yarayan
pompalar döndürülerek sisteme basınçlı yağ basılır. Bu basılan yağ çeşitli
yön denetim valfleri ve basınç ayar regülatörleri ile denetlenerek
silindirlere etki ettirilir ve silindirler ileri geri (doğrusal) hareket ederler
ve mekanik enerji meydana gelmiş olur. Silindirlere bağlı olan slayt
(hareketli kafa) aşağı yukarı hareket eder.
Silindirlere gönderilen yağ miktarı ve basıncı kontrol edilebildiği için
presin aşağı yukarı hızları ve tonajı istenen değerlerde ayarlanabilir.
Bu özelliklerden dolayı özellikle derin çekme kalıplarında hidrolik presler
tercih edilir. Çift tesirli preslerde iki tane slayt hareketi vardır. Dışta
çalışan slayda pot çemberi, içte çalışan slayda ise iç baskı denir.
Derin çekme kalıbı prese bağlandığı zaman önce pot çemberi saça
basar ve basıncı kilitler. Daha sonra iç baskı devreye girer ve saça
basarak derin çekme işlemini gerçekleştirilir. Daha sonra iç baskı
ayarlanan basınç değerine ulaşınca dış baskı basıncı boşalır ve iç baskı
yukarıya doğru kalkmaya başlar ve dış baskıyı da yukarıya kaldırır.
Basılan parçanın durumuna göre pot çemberinin dört köşesindeki
baskı kuvvetini ayrı ayrı ayarlama imkanımız vardır.
Bu preslerde iki tip çalışma pozisyonu vardır.
1-Kademeli (el ile)
2-pedal konumu (otomatik)
1-Kademeli çalışmada aşağı yukarı butonlarına bastığımız sürece pres
aşağı yukarı hareket eder.
2-Pedal konumunda ise dış baskı basınç tutup kilitleyene kadar pedala
basarız ve daha sonra pedaldan elimizi çeksek bile pres otomatik
olarak derin çekme işlemini yapar ve üst ölü noktaya kalkar.
Hidrolik preslerde istenen strok aralıklarında istenen hızlarda hareket
etme imkanı vardır.
ÖRNEK:Pres yukarıdan aşağıya hızlı, saca basmasına çok az bir miktar
kalınca yavaş inebilir. Bu hareket tarzı özellikle derin çekme saç parçaların
basılmasında çok önemlidir. Aynı hareketi yukarı kalkarken de yapabilir.
Hidrolik preslerde maksimum tonaj parça basma anında elde edilir.
İstenen basınca ulaşınca prosestat denilen basınç kontrol elemanları,
ventillerin pozisyonunu değiştirerek presin geri dönmesini sağlar.
Hidrolik preslerde pres kursu silindir boylarına bağlıdır. Tonaj ise silindir
çaplarına bağlıdır.
Çift tesirli hidrolik preslerde de slayt ayarı vardır. Slayt ayarı, pot çemberi
ile iç baskı arasındaki mesafeyi ayarlamada kullanılır.
Presin tüm hareketi mikroswitch, prosestat vb. kontrol elemanları ile
kontrol edilir.
Hidrolik- Mekanik Preslerin Karşılaştırılması
1-Hidrolik preste vuruş boyunca kuvvet sabittir, mekanik preste ise slayt
pozisyonuna göre kuvvet değişir.
2-Hidrolik preste kurs yüksekliği kolayca ayarlanır ve kontrol altındadır.
Mekanik preste ise kurs yüksekliği krank ve eksantrik dönüşüyle sınırlıdır.
3-Hidrolik presin hızı ayarlanabilir, mekanik presin hızı ise tahrik sistemiyle
sınırlı ve sabittir.
4-Hidrolik pres aşırı yüke giremez, önceden ayarlanmış bir kuvvete
ulaşınca slayt hareketini sona erdirir. Mekanik pres ise aşırı yüke girer
ve koruyucu sistem yoksa prese ve kalıba zarar verebilir.
5-Mekanik presler, devrini daha hızlı tamamlar ve seri üretime daha
yatkındır.
6-Enerji volanda depolandığından mekanik preste daha küçük motor
kullanılır. Hidrolik presler, eşdeğer bir mekanik prese oranla 2-2,5 kat
daha güçlü motor kullanır.
7-Mekanik presin slayt hızı, daha yüksek olduğundan yüksek darbe
hareketi isteyen kesme ve delme işlemlerine daha uygundur. Aynı
işlemler hidrolik preslerde yapılabilir ancak bıçak ve zımbaların metali
kesim esnasındaki şoku hidrolik sisteme zarar verebilir.
Mekanik presler harekete geçtikten sonra slayt geri alınamaz ve vuruşunu
amamlamak zorundadır. Eğer direnç fazla gelirse aşağıda kalarak ya sıkışma
olur ya da kalıbı kırar (veya presi zayıf bir noktadan kırabilir). Hidrolik
sistemde basınç, ayarlı bir valf ile ayarlanabilir. Sistem basıncı sadece
malzeme direncini geçecek seviyede tutulur. Malzeme kalınlığı, cinsi, çift
basma ve yanlış kalıp bağlamalarda sistem sadece valf değeri kadar basınç
uygular, üstüne çıkmaz. Hidrolik presleri aşırı yüke sokmak hemen hemen
imkansızdır.